5-(Hydroxymethyl)cytosine เป็นอนุพันธ์ของเบสไซโทซีนที่มีบทบาทสำคัญในกระบวนการควบคุมการแสดงออกของยีน โดยเฉพาะในระบบเอพิเจเนติกส์ (epigenetics) ของสิ่งมีชีวิตชั้นสูง เช่น มนุษย์ มันทำหน้าที่เป็นเครื่องหมายทางชีวภาพที่บ่งบอกถึงการเปลี่ยนแปลงของดีเอ็นเอ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการเปิดหรือปิดยีนอย่างมีเป้าหมาย สารนี้มักพบในสมองและเซลล์ต้นกำเนิด โดยมีความเข้มข้นสูงในบริเวณที่มีการควบคุมยีนอย่างละเอียด จึงถูกศึกษาว่ามีบทบาทในการพัฒนาของระบบประสาท การเรียนรู้ และความจำ นอกจากนี้ ระดับของ 5-(Hydroxymethyl)cytosine ที่ผิดปกติยังเชื่อมโยงกับโรคทางระบบประสาท เช่น อัลไซเมอร์ และโรคมะเร็งหลายชนิด ทำให้มันเป็นเป้าหมายสำคัญในการวินิจฉัยและการพัฒนาการรักษาโรคเหล่านี้ ในงานวิจัย สารนี้ถูกใช้เป็นบิโอมาร์คเกอร์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของดีเอ็นเอในระดับโมเลกุล และช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจกลไกการควบคุมยีนที่ไม่เกี่ยวข้องกับลำดับนิวคลีโอไทด์โดยตรง